Do Ośrodka Doradztwa w Białej Podlaskiej zadzwoniła Pani Bożena z pytaniem, czy jest dopuszczalna egzekucja komornicza ze wspólnego rachunku bankowego? Przed zawarciem związku małżeńskiego zaciągnęła ona zobowiązanie, które jeszcze do ubiegłego raku spłacała regularnie, jednak z przyczyn losowych nie była wstanie tego robić dalej i wierzyciel wystąpił o wydanie nakaz zapłaty. W ubiegłym tygodniu mąż Pani Bożeny dowiedział się, że jego konto w banku zostało zablokowane przez komornika w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Klienta pyta czy jest to zgodne z prawem, przecież zobowiązanie jest tylko jej a komornik zajął konto, którego ona jest współwłaścicielem dopiero od roku.
Egzekucja komornicza jest prowadzona w oparciu o sądowy nakaz zapłaty opatrzony tytułem wykonawczym, w którym wskazane są osoby na rzecz, których i przeciwko którym może być prowadzona egzekucja komornicza.
Egzekucja ze wspólnego rachunku bankowego jest możliwa i prowadzona na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Art. 8912 § 1 mówi o tym, że na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim można prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka.
Nie oznacza to jednak, że klientka wraz z mężem nie mają możliwości obrony przed taką egzekucją i że wszystkie zgromadzone środki zostaną przekazana do komornika. W wyżej przytoczonym artykule kodeksu postępowania cywilnego jest również wskazany § 2, który mówi o tym, że przepis § 1 nie wyłącza możliwości obrony małżonka dłużnika w drodze powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli na rachunku wspólnym małżonków zgromadzono środki, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika, albo też środki, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Oznacza to, że małżonek klientki, może wystąpić z powództwem o zwolnienie spod egzekucji, w sytuacji, kiedy na wspólny rachunek bankowy wpływa jedynie jego wynagrodzenie lub gdy środki zgromadzone na tym rachunku należą do ich wspólnego majątku. W tym drugim przypadku, jeżeli komornik chce prowadzić egzekucję z majątku wspólnego małżonków musi dysponować tytułem wykonawczym wstawionym również na małżonka dłużnika. O wydanie takiej klauzuli wykonalności wobec również małżonka dłużnika musi wystąpić sam wierzyciel do sądu i wskazać zaistnienie ustawowych przesłanek do wydania takiego tytułu.
W przypadku, kiedy małżonkowie mają rozdzielność majątkową lub gdy konto nie zostało założone, jako wspólne tylko, jako konto dla jednego z nich, a drugi został w późniejszym czasie dopisany, jako współwłaściciel to zastosowanie mają przepisy Art. 8911 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi można zająć wierzytelność z rachunku wspólnego prowadzonego dla dłużnika i osób trzecich. Dalsze czynności egzekucyjne prowadzone będą do przypadającego dłużnikowi udziału w rachunku wspólnym stosownie do treści umowy regulującej prowadzenie rachunku, którą dłużnik obowiązany jest przedłożyć komornikowi w terminie tygodnia od daty zajęcia. Przepisy o wyjawieniu majątku stosuje się odpowiednio. Jeżeli umowa nie określa udziału w rachunku wspólnym albo, gdy dłużnik nie przedłoży umowy, domniemywa się, że udziały są równe. Po ustaleniu udziału dłużnika zwalnia się pozostałe udziały od egzekucji.
Oznacza to, że jeśli klientka będzie stanie wykazać, że zajęty rachunek był rachunkiem jedynie jej męża, a ona zastała jedynie dopisana w późniejszym czasie, jako współwłaściciel tego konta to komornik będzie prowadził jedynie egzekucje z części wskazanej w umowie, jako część przypadająca współwłaścicielowi konta, a jeżeli taki udział nie jest określony w umowie to z 1/2 środków zgromadzonych na koncie.
Należy również pamiętać, o kwotach wolnych od zajęcia egzekucyjnego na rachunku bankowym. Zgodnie z art. 54 ust. 1 prawa bankowego, kwota ta wynosi 75 % minimalnego wynagrodzenia za pracę (do końca 2016 r. jest to kwota 1387,50 zł). Taką kwotę bank musi pozostawić dłużnikowi do dyspozycji, co miesiąc, natomiast wszystko ponad tą kwotę podlega egzekucji komorniczej.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296)
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939)
