Kiedy emeryt lub rencista musi rozliczyć podatek od osób fizycznych?

Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Białej Podlaskiej zgłosił się Pan Sławomir, który w ubiegłym roku do marca pracował na umowie o pracę, a od kwietnia przeszedł na emeryturę. Pyta czy musi sam rozliczyć podatek od osób fizycznych, czy zrobi to za niego Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)?

Emerytura oraz inne świadczenia, które są wypłacane przez organy rentowe np. ZUS lub Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, co oznacza, że trzeba je rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT.

Organy rentowe tak jak w przypadku klienta ZUS same dokonują rozliczenia osób, którym wypłacają świadczenia. Co roku jest wysyłany do emerytów formularz PIT-40 albo PIT- 11 A.

Czym równi się PIT -40 A od PIT – 11 A?

PIT-40A jest deklaracją roczną, którą ZUS lub KRSU wysyła do osób pobierających emeryturę lub rentę. Jeżeli osoba, która otrzymała PIT-40A a nie uzyskała w danym roku podatkowym żadnych innych dochodów niż emerytura lub renta to nie musi samodzielnie składać do urzędu skarbowego zeznania podatkowego, ponieważ podatek został już obliczony. PIT- 40 A jest deklaracją roczną i organ rentowy wysyła ją zarówno do emeryta jak i do urzędu skarbowego.

W tym roku PIT-40A otrzymali wszyscy podatnicy, którzy mieli niedopłatę podatku, czyli wtedy, gdy suma zaliczek przekazanych do urzędu skarbowego nie przekraczała kwoty należnego podatku od uzyskanego dochodu.

Natomiast PIT-11A nie jest deklaracją roczną a jedynie informacją o uzyskanych dochodach. Taki formularz jest przygotowywany przez organ rentowy i wysyłany jedynie do osób, którym były wypłacane świadczenia, natomiast do urzędu skarbowego już nie. Dlatego też podatnik, który otrzymał PIT-11A musi samodzielnie rozliczyć się z urzędem skarbowym poprzez złożenie deklaracji rocznej.

PIT-11A w 2021 r. otrzymały między innymi osoby, które miały w rozliczeniu ustaloną kwotę nadpłaty podatku, czyli wtedy, gdy suma zaliczek przekazanych do urzędu skarbowego w 2020 r. była wyższa niż kwota należnego podatku.

Klient, w ubiegłym roku pracował na umowę o pracę do końca marca, a następnie przeszedł na emeryturę i pobierał ją od kwietnia do grudnia.  W takiej sytuacji poza formularzem ZUS otrzymał on również PIT-11 od swojego ostatniego pracodawcy za okres styczeń – marzec 2020 roku. W tej sytuacji ZUS nie dokona rozliczenia emeryta, tylko klient sam musi rozliczyć się z urzędem skarbowym na odpowiednim formularzu Pit-36 lub PIT-37, gdzie musi uwzględniając oba otrzymane dokumenty zarówno do ZUS jak i pracodawcy.

Kiedy emeryt nie musi składać zeznania podatkowego?

Jeśli podatnik pobierający emeryturę lub rentę w danym roku podatkowym nie uzyskał żadnego innego dochodu to nie musi składać zeznania PIT. Nie muszą go składać również osoby, które nie chcą korzystać z żadnych ulg ani odliczeń od podatku.

Kiedy emeryt musi rozliczyć się samodzielnie?

Samodzielnego rozliczenia podatku z urzędem skarbowym muszą dokonać osoby, które:

• uzyskały w roku podatkowym inne dochody niż emerytura albo renta, które podlegają opodatkowaniu tj. przeszły na emeryturę/rentę w trakcie roku podatkowego lub w sytuacji, gdy poza świadczeniem z organu rentowego pobierają też inne wynagrodzenie np. z tytułu umowy o pracę,
• chcą skorzystać z ulg i odliczeń od podatku
• chcą przekazać 1 % podatku
• chcą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko

 Z jakich ulg i odliczeń może skorzystać emeryt lub rencista?

Rozliczając się samodzielnie emeryt lub rencista, który ma orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednej z grupy niepełnosprawności w zeznaniu rocznym może obliczyć koszty poniesione w poprzednim roku na:

• zakup leków dla osoby niepełnosprawnej, gdy ich miesięczny koszt był wyższy niż 100 zł,
• przystosowania mieszkania do niepełnosprawności,
• zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,
• opłacenie domowej pomocy pielęgniarskiej,
• utrzymania samochodu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej lub dowozu danej osoby na rehabilitację albo leczenie,
• utrzymanie psa asystującego,
• zabiegów oraz turnusów rehabilitacyjnych.

Z powyższych odliczeń mogą skorzystać jedynie te osoby, które posiadają orzeczenia o niepełnosprawności. Natomiast wszyscy emeryci i renciści bez względu na fakt czy posiadają takie orzeczenie o niepełnosprawności czy nie mogą skorzystać także z innych ulg i odliczeń, są to m.in.:

• ulga na interenet – mogą z niej skorzystać tylko te osoby, które dotychczas z niej nie korzystały i co ważne takiego odliczenia można dokonać tylko dwa razy, czyli w dwóch kolejnych rocznych zeznaniach podatkowych.
• ulga termomodernizacyjna. Z tej ulgi mogą skorzystać osoby, które będąc właścicielem lub współwłaścicielem dokonały zakupów materiałów, urządzeń lub usług związanych z termomodernizacją domu. W tej uldze można odliczyć nawet 53 tys. złotych, należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli podatnik otrzymał na dane przedsięwzięcie dotację np. z Regionalnego Funduszu Ochrony Środowiska to musi poniesiony koszt pomniejszyć o wysokość udzielonej dotacji.
• ulga z tytułu darowizn. W tej uldze można odliczyć darowizny uczynione na cele pożytku publicznego, na cele kultu religijnego, na cele związane z działalnością charytatywno-opiekuńczą oraz na rzecz organizacji społecznych.
• ulga dla krwiodawców. Wynosi ona 130 zł za każdy oddany litr krwi lub jej składników i można z niej skorzystać posiadając zaświadczenie potwierdzające faktyczną ilość oddanej krwi. Warto pamiętać o tym, że w tym roku prawo do tej ulgi mają również te osoby, które przeszły COVID-19 i oddały osocze, jako ozdrowieńcy.

Warto pamiętać o tym, że ulgi z tytułu wszystkich darowizn łącznie nie mogą przekroczyć 6% dochodu

Przekazanie 1 % na rzecz OPP

Emeryci lub renciści, którzy otrzymali PIT-40A i chcą przekazać 1% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego (OPP), mogą wskazać wybrane OPP w oświadczeniu PIT-OP lub w zeznaniu podatkowym.

Zarówno podatnicy, którzy otrzymali PIT-40A jak i PIT-11A, którzy chcą przekazać swój 1 % podatku na tą samą organizację, co w poprzednim roku nie muszą nic robić. W przypadku osób z PIT -40A 1 % podatku zostanie przekazany tej samej organizacji, co rok wcześniej i nie muszą oni składać kolejnego PIT-OP, a w przypadku podatników, którzy otrzymali PIT-11A urząd skarbowy zrobi to za nich za pośrednictwem usługi Twój e-PIT w automatycznie zatwierdzonym zeznaniu podatkowym.

Jeżeli natomiast podatnik chce przekazać 1% podatku na rzecz innej OPP niż rok wcześniej, to musi ją wskazać w zeznaniu, które składa do swojego urzędu skarbowego.

Natomiast osoby, które otrzymały PIT–11A mogą samodzielnie złożyć zeznanie, jeśli chcą skorzystać z ulg lub mogą poczekać do 30 kwietnia i po tym terminie urząd skarbowy sam zaakceptuje zeznanie podatkowe, które jest automatycznie generowane w usłudze Twój e-PIT na stronie podatki.gov.pl.

Więcej>>>