Koszt kredytu konsumenckiego

Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Warszawie zadzwoniła klienta, która w trakcie zapoznawania się z zapisami umowy kredytowej oraz harmonogramem spłat, zaskoczona odkryła, że zaciągając kredyt w wysokości 20 tysięcy zł na okres 5 lat musi spłacić kwotę ponad 25 tys. zł. a dodatkowo poniesie też koszty związane z ubezpieczeniem kredytu. Klientka prosi o konsultację przed podjęciem trudnej dla niej decyzji kredytowej.

Decydując się na kredyt, musimy być świadomi, ile będzie nas on kosztował, czyli jaki będzie całkowity koszt kredytu. Pojęcie to oznacza wszystkie koszty wraz z odsetkami i innymi opłatami, np. ubezpieczeniem, prowizją, które musimy ponieść w związku z umową o kredyt. Jeżeli mamy problemy z oceną całości kosztów, zamiast o oprocentowanie pytajmy o wysokość rat. Ich kwotę i liczbę znacznie łatwiej porównać i w ten sposób ocenić oferty.

Co składa się na całkowity koszt kredytu?

Oprocentowanie jest w istocie najwyższym kosztem korzystania z kredytu, więc dobrze zapoznać się z różnymi ofertami kredytodawców, bowiem umożliwia to porównanie kosztów kredytu.

Oprocentowanie nominalne

Oprocentowanie nominalne kredytu jest to koszt kredytu w ujęciu rocznym. Nie obejmuje ono innych opłat związanych z przyznaniem kredytu, takich jak:

• opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego,
• prowizja od udzielonego kredytu,
• koszty związane z obsługą kredytu,
• kosztów ubezpieczeń obowiązkowych i dodatkowych,

Oznacza to, że oprocentowanie nominalne stanowi tylko jeden z elementów wpływających na wysokość raty kredytowej. Reasumując, zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 359 § 21 w zw. z art. 359 § 2 kodeksu cywilnego), maksymalny koszt odsetek nie może być wyższy niż dwukrotna wartość odsetek ustawowych. Aktualna wysokość odsetek ustawowych podana jest w obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 lipca 2020 r. W Obwieszczeniu Ministra czytamy:

Na podstawie art. 359 § 4 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 875) poczynając od dnia 29 maja 2020 r. wysokość odsetek ustawowych wynosi 3,6% w stosunku rocznym. Oznacza to, że  maksymalne oprocentowanie nominalne kredytu konsumenckiego nie może przekraczać 7,2%. Po 7 października 2021 w wyniku decyzji RPP o podwyższeniu stóp procentowych maksymakne oprocentowanie nie będzie mogło być wyższe niż 8%.

Stała i zmienna stopa procentowa

Kredyt może być oprocentowany według stałej lub zmiennej stopy procentowej. Stała stopa oznacza, że podczas spłaty kredytu oprocentowanie nie może ulec zmianie. Inaczej jest w przypadku zmiennej stopy procentowej, kiedy to w trakcie umowy stopa procentowa może się zmieniać. Oznacza to, że wysokość naszej raty może być różna w różnych okresach trwania umowy. Wpływ na tą zmianę ma najczęściej zmiana wysokości odsetek ustawowych i zmiana stóp procentowych NBP.

Odsetki

Na podstawie oprocentowania określonego przez bank czy Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową  kredytobiorca płaci odsetki za korzystanie z kredytu. Im większa kwota kredytu, wyższe oprocentowanie i dłuższy okres, na jaki zaciągnęliśmy kredyt, tym łączna suma odsetek do zapłaty zwiększa się. Kredyt spłacamy w ratach, na które składają się raty kapitałowe i raty odsetkowe. Rata kapitałowa jest równa kwocie kredytu podzielonej przez liczbę rat.

Przykład: chcemy zaciągnąć kredyt w wysokości 10 000 tys. zł na okres 12 miesięcy, przy oprocentowaniu 10% i założeniu, że są to raty równe. Koszt odsetkowy takiego kredytu wyniesie 549,00 zł.

Gdyby tę samą kwotę spłacać przez 24 miesiące, koszt odsetkowy wrośnie z 549 zł do  1074,00 zł. Gdyby spłatę rozłożyć na 36 rat to łączny koszt odsetek wyniosłyby już 1616,00 zł. Wynika z tego, że im dłuższy czas spłaty kredytu, tym wyższy koszt odsetkowy (tj. suma odsetek spłacanych przez cały okres kredytowania). Bardzo często nie wyższe koszty odsetkowe, a kwota miesięcznej raty spłaty wpływa na decyzję o wyborze sposobu spłat. W podanym przykładzie wysokość raty przy spłacie przez 36 miesięcy wyniesie 322,67 zł, natomiast przy spłacie 12 miesięcznej to już 879,16 zł. Warto również zauważyć, że z biegiem czasu spłacamy coraz mniejsze odsetki, a coraz więcej kapitału.

Wysokość odsetek i innych kosztów kredytu możemy sami wyliczyć, korzystając z jednego z kalkulatorów kredytowych dostępnych w Internecie.

Raty równa czy malejąca?

Rata spłacana co miesiąc składa się z dwóch części: kapitałowej i odsetkowej. Wiedząc o tym przy podpisywaniu umowy kredytowej możemy zdecydować, czy wybieramy spłatę poprzez raty równe lub malejące. Poniżej wady i zalety raty równej i malejącej.

Rata równa:

• niższa w początkowym okresie kredytowania kwota raty niż w przypadku rat malejących;
• polega na wolniejszej spłacie części kapitałowej;
• kwota raty jest jednakowa w każdym miesiącu przez cały okres kredytowania;
• wyższy koszt odsetkowy niż w przypadku rat malejących;
• zwiększa zdolność kredytową wnioskodawcy.

Rata malejąca:

• wyższa w początkowym okresie kredytowania kwota raty niż w przypadku rat równych;
• część odsetkowa maleje wraz z każdą kolejną spłatą, tym samym zmniejszając kwotę każdej kolejnej raty;
• przez cały okres spłaty część kapitałowa raty równa, część odsetkowa coraz mniejsza;
• niższy koszt odsetkowy;
• rata malejąca korzystna dla osób z dużą zdolnością kredytową.

Przykład: kredyt zaciągnięty w kwocie 10 000 zł na okres  36 rat, oprocentowanie nominalne 10% i przy założeniu spłaty w systemie rat malejących. Część kapitałowa raty wyniesie 277,78 zł i będzie stała przez cały okres spłat. Część odsetkowa raty na początku spłaty wyniesie 83,33 zł i będzie systematycznie spadać. Łączny koszt pierwszej raty (kapitał plus odsetki) wyniesie 361,11 zł i kwota raty będzie systematycznie maleć wraz z kolejnymi spłatami.  Koszt odsetkowy kredytu po całkowitej spłacie wyniesie 1 541,67 zł.

Przy tych samych parametrach kredytu lecz ratach równych kwota raty przez cały okres będzie równa 322,67 zł, lecz koszt odsetkowy, czyli suma spłaconych odsetek przez cały okres kredytu, będzie wyższa niż przy ratach malejących i wyniesie 1 616,19 zł.

W racie równej zmianie ulegają proporcje między częścią kapitałową a odsetkową. To oznacza, że w momencie, kiedy na początku okresu kredytowania spłaca się większą część odsetek, to już pod jego koniec reguluje się w zasadzie niemal sam kapitał.

Oprócz odsetek do dodatkowych opłat, które składają się na koszt kredytu, zaliczamy:

• prowizję – to wynagrodzenie dla instytucji finansowej za udzielenie kredytu. Naliczane jest procentowo od wartości przedmiotu transakcji lub kwotowo. Prowizję płacimy jednorazowo od całej pożyczonej sumy;
• opłatę przygotowawczą – pobierana jest, (choć nie zawsze) przez instytucje finansowe za rozpatrzenie wniosku oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej;
• ubezpieczenie – to dodatkowa umowa, która ma na celu ochronę przed ryzykiem niemożności spłaty kredytu.

Rzeczywista roczna stopa procentowa (RRSO) to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta wyrażony, jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Co wpływa na wysokość RRSO?

Jego ostateczna wysokość zależy od:

• oprocentowania nominalnego kredytu,
• kosztów ubezpieczeń obowiązkowych i dodatkowych,
• prowizji za udzielenie do kredytu,
• kosztów ustanowienia ewentualnych zabezpieczeń,

Wbrew powszechnej opinii RRSO nie stanowi sumy oprocentowania nominalnego i prowizji bankowej. RRSO jest zdecydowanie bardziej obiektywnym wyznacznikiem atrakcyjności kredytu niż oprocentowanie nominalne.

Wszystkie dane o kosztach kredytu powinien zawierać formularz informacyjny, który kredytodawca lub pośrednik kredytowy ma obowiązek wręczyć konsumentowi przed zawarciem umowy. Wszyscy kredytodawcy powinni wypełniać go w ten sam sposób. Na jego podstawie możemy podjąć świadomą decyzję w sprawie zaciąganego kredytu, a także z łatwością porównywać oferty różnych przedsiębiorców.

Na wniosek konsumenta kredytodawca ma obowiązek przekazać bezpłatnie projekt umowy kredytowej, z którą możemy zapoznać się przed podpisaniem.

Ubezpieczenie

Rozróżniamy ubezpieczenie od ryzyka utraty pracy, niezdolności do pracy, choroby i śmierci. To, czy konieczne jest ich wykupienie, zależy od wymagań danej instytucji udzielającej kredytu i osób, do których kierowana jest oferta. Może się zdarzyć, że oferowane ubezpieczenie jest całkowicie niepotrzebne osobie zaciągającej kredyt, jak np. ubezpieczenie od utraty pracy dla emeryta. Należy uważać na tego typu oferty, tym bardziej, że koszty ubezpieczeń bywają bardzo wysokie.

Ubezpieczenia dobrane właściwie mogą pomóc w trudnej sytuacji losowej, jednak należy wcześniej dokładnie zapoznać się z ich zakresem, bo przy zajściu zdarzenia często okazuje się, że nie było ono objęte umową ubezpieczenia.

Więcej>>>