Przedawnienie długu

Do biura ODFiK Kraków zadzwoniła pani Agata z pytaniem, czy jej dług uległ przedawnieniu? W 2001 roku pani Agata zaciągnęła niewielką pożyczkę. Niestety straciła pracę, nie miała możliwości jej spłacać wobec czego wierzyciel wypowiedział umowę pożyczki, pozwał ją, uzyskał tytuł wykonawczy i wszczął przeciwko niej postępowanie egzekucyjne. W zeszłym roku postępowanie zostało umorzone ze względu na brak dochodu naszej Klientki.

Co to jest przedawnienie?

Przedawnienie to instytucja opisana w art. 118 kodeksu cywilnego:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba, że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Po upływie określonego w przepisach okresu czasu dłużnik może skutecznie uchylić się od zapłaty długu. Jeżeli dłużnik swój dług spłaci pomimo przedawnienia nie może jednak domagać się zwrotu pieniędzy od wierzyciela.

Jaki są skutki przedawnienia?

Najważniejszy skutek przedawnienia to możliwość uchylenia się od spłaty zaciągniętego długu.

Czy przedawniony dług przestaje istnieć?

Nie.  Dług nadal istnieje, jako tzw. zobowiązanie naturalne (niezupełne). Zaciągnięty a niespłacony dług nadal istnieje i może być w każdej chwili uregulowany.

Jakie długi ulegają przedawnieniu?

Przedawnieniu mogą ulec tylko roszczenia majątkowe, czyli takie, które da się wyrazić w określonej sumie pieniędzy. Kodeks cywilny zna od tej reguły wyjątki. Nigdy nie ulegną przedawnieniu:

• Roszczenie o zniesienie współwłasności rzeczy;
• Roszczenie windykacyjne związane z prawem własności nieruchomości;
• Roszczenie o zaprzestanie naruszeń związane z prawem własności nieruchomości.

Roszczenia niemajątkowe nie przedawniają się. Do roszczeń takich możemy zaliczyć np. roszczenia związane z ochroną dóbr osobistych.

Kiedy dług się nie przedawni?

Poza wyjątkami opisanymi powyżej należy pamiętać, że podjęcie przez wierzyciela którejś z czynności opisanej w art. 123 KC przerywa bieg przedawnienia. Zgodnie z tym przepisem przedawnienie przerywane jest:

• przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
• przez uznanie roszczenia przez dłużnika  np. pisemna prośba do wierzyciela o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty, oświadczenie o uznaniu długu.
• przez wszczęcie mediacji.

Wezwanie do zapłaty nie przerywa biegu przedawnienia. Zazwyczaj prowadzi jedynie do postawienia długu w stan wymagalności i jest pierwszym krokiem wierzyciela w kierunku wyegzekwowania należności na drodze sądowej.

Przerwać można tylko taki termin przedawnienia, który jeszcze nie upłynął.

Można natomiast starać się uzyskać od dłużnika oświadczenie potwierdzające, że zrzeka się on korzystania z zarzutu przedawnienia. Będzie ono jednak ważne jedynie wtedy, gdy przedawnienie już nastąpiło (art. 117 § 2 KC).

Jeżeli w umowie z dłużnikiem znajdzie się zapis o zmianie terminów przedawnienia to zgodnie z art. 119 KC jest on nieważny:

Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Należy również pamiętać, że po każdym przerwaniu biegu przedawnienia biegnie ono na nowo!

Poniższy przykład pozwoli to lepiej zrozumieć:

Jan pożyczył od firmy pożyczkowej 10 000 zł. Nie spłacił pożyczki w terminie. Dług stał się wymagalny w dniu 10 maja 2021 roku. Gdyby pożyczkodawca nie podjął żadnych działań w celu odzyskania należności to dług przedawniłby się po 3 latach z uwzględnieniem tego, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, czyli w dniu 31 grudnia 2024r. Pożyczkodawca jednak pozwał Jana zanim upłynęły 3 lata. Sprawa została przez niego wygrana i pożyczkodawca uzyskał tytuł wykonawczy w dniu 30 stycznia 2022r. Dług Jana przedawniłby się w dniu 31 grudnia 2028r. jeżeli wierzyciel nie podjąłby żadnych działań (wierzytelność stwierdzona wyrokiem sądu przedawnia się po 6 latach). Za każdym razem, gdy  wierzyciel złoży wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji bieg przedawnienia się przerywa. Co więcej, każda czynność komornika np.: wysłanie nakazu zapłaty powoduje przerwanie biegu przedawnienia i konieczność liczenia go na nowo.

Terminy przedawnienia – tabela

W związku z powyższym dług pani Agaty nie przedawnił się.