Decyzja o zaciągnięciu zobowiązania jest zazwyczaj podyktowana koniecznością sfinansowania dużego lub nieprzewidzianego wydatku. Nie ma nic nagannego w pożyczaniu pieniędzy, pod warunkiem jednak, że przy podejmowaniu tego typu działań będziemy kierować się rozsądkiem. Jak zatem przygotować się do zaciągnięcia zobowiązania, by kredyt nie był dla nas ciężarem?

Decyzja o wzięciu kredytu, po przeanalizowaniu wszystkich argumentów za i przeciw, może umożliwić nam zrealizowanie naszych celów, takich jak np. zakup niezbędnego sprzętu AGD, samochodu, wymarzonego mieszkania czy domu. Jeśli posiadamy pełną świadomość tego, czym jest kredyt i zdajemy sobie sprawę z konsekwencji zaciągania zobowiązań, z pewnością będziemy rozsądniej podejmować decyzje i na bieżąco analizować swoją sytuację finansową.

Kredyt konsumencki

Jednym z najbardziej popularnych kredytów jest kredyt konsumencki oferowany konsumentom w celu finansowania np. codziennych wydatków, wyjazdu wakacyjnego, zakupu samochodu i innych towarów oraz usług niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Kwota takiego kredytu nie może przekraczać 255 550 zł albo równowartości tej kwoty wyrażonej w obcej walucie.

Decydując się na kredyt konsumencki, musimy być świadomi, ile będzie nas on kosztował, czyli jaki będzie całkowity koszt kredytu. Pojęcie to oznacza wszystkie koszty wraz z odsetkami i innymi opłatami, np. ubezpieczeniem, prowizjami, które musimy ponieść w związku z umową o kredyt. Jeżeli mamy problemy z oceną całości kosztów, zamiast o oprocentowanie pytajmy o wysokość rat. Znając kwotę i liczbę rat łatwo porównać różne oferty banków oraz co ważne, możemy dokładnie wyliczyć całkowity koszt naszego zobowiązania.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO)

Warto też zapytać o rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pozwala klientowi na łatwiejsze porównanie ofert kredytów konsumenckich udzielanych przez banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, ponieważ oprócz oprocentowania uwzględnia ona także pozostałe koszty kredytu np. prowizje, opłaty, koszty usług dodatkowych niezbędnych do uzyskania kredytu. RRSO pełni rolę zestandaryzowanego miernika kosztu kredytu, który sprowadza oferty różnych instytucji finansowych do wspólnego mianownika. Ma to pozwolić pożyczającemu w łatwiejszym porównaniu różnych ofert i wybraniu, podobnie jak to ma miejsce w sklepie, gdy porównujemy cenę produktu. Koszt jest wyrażony jedną liczbą, dzięki czemu porównanie różnych ofert jest proste. Banki, SKOK-i, niebankowe firmy pożyczkowe i sklepy ze sprzedażą ratalną przekazują swoim klientom wskaźnik RRSO, bo nakazują im to przepisy o kredycie konsumenckim.

Oprocentowanie nominalne

Trzeba podkreślić, że przy promocji swoich produktów instytucje finansowe zwykle podają oprocentowanie nominalne, do niedawna królowało słynne „0 procent” za kredyt (ta forma reklamy obecnie zakazana przez UOKiK), które jednak nie obejmuje innych opłat związanych z przyznaniem kredytu, takich jak: opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego, prowizja od udzielonego kredytu inne koszty związane z obsługą kredytu.

Raty odsetkowe, raty kapitałowe

Na podstawie określonego przez bank czy SKOK oprocentowania kredytobiorca płaci odsetki za korzystanie z kredytu. Im większa kwota kredytu, wyższe oprocentowanie i dłuższy okres na jaki zaciągnęliśmy kredyt, tym łączna suma odsetek do zapłaty zwiększa się. Kredyt spłacamy w ratach, na które składają się raty kapitałowe i raty odsetkowe. Rata kapitałowa jest równa kwocie kredytu podzielonej przez liczbę rat.

Raty równe, raty malejące

Przy spłacie naszego zobowiązania mogą być zaproponowane przez kredytodawcę albo raty równe (najczęściej stosowane) lub raty malejące. Raty równe to takie, gdzie kwota raty jest niezmienna przez cały okres spłaty. Zmienia się jedynie stosunek kwoty kapitału do kwoty oprocentowania. W tym wypadku całkowite koszty spłaty są wyższe niż przy ratach malejących.

Raty malejące to takie, gdzie kolejne raty kapitałowo-odsetkowe są coraz niższe, podobnie jak w przypadku raty stałej część odsetkowa maleje, lecz kapitałowa pozostaje niezmienna. Takie raty są niewątpliwie korzystniejsze dla kredytobiorców, generują niższe koszty, jednak w pierwszym okresie spłat płacimy zdecydowanie wyższe raty, i może się okazać, że nie mamy wystarczającej zdolności kredytowej. Zdolność kredytowa to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. W praktyce zdolność kredytową mamy wówczas, gdy rata zobowiązania nie jest wyższa niż połowa osiąganych dochodów z uwzględnieniem kosztów utrzymania i kwot innych zobowiązań.

Przykład: chcemy zaciągnąć kredyt w wysokości 2 tys. zł na okres 12 miesięcy, przy oprocentowaniu 15% i założeniu, że są to raty równe. Odsetki takiego kredytu wyniosą 166,21 zł. Gdyby tę samą kwotę spłacać przez 24 miesiące, koszty wyniosłyby 327,38 zł. Wynika z tego, że im dłuższy okres kredytowania tym wyższa kwota odsetek. Warto również zauważyć, że w ratach równych z biegiem czasu spłacamy coraz mniejsze odsetki, a coraz więcej kapitału. Wysokość odsetek i innych kosztów kredytu możemy sami wyliczyć, korzystając z jednego z kalkulatorów kredytowych dostępnych w Internecie.

Oprócz odsetek do dodatkowych opłat, które składają się na koszt kredytu, zaliczamy:

Prowizja – to wynagrodzenie dla instytucji finansowej za udzielenie kredytu. Prowizję płacimy jednorazowo od całej pożyczonej sumy;

opłata przygotowawcza – pobierana jest (choć nie zawsze) przez instytucje finansowe za rozpatrzenie wniosku oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej;

ubezpieczenie – to dodatkowa umowa, która ma na celu ochronę przed ryzykiem niemożności spłaty kredytu.

Znowelizowana ustawa o kredycie konsumenckim wprowadziła znormalizowany dla wszystkich instytucji finansowych formularz informacyjny. Wszystkie dane o kosztach kredytu powinien zawierać formularz informacyjny, który kredytodawca lub pośrednik kredytowy ma obowiązek wręczyć konsumentowi przed zawarciem umowy. Wszyscy kredytodawcy powinni wypełniać go w ten sam sposób. Na jego podstawie możemy podjąć świadomą decyzję w sprawie zaciąganego kredytu, a także z łatwością porównywać oferty różnych banków.

Poręczenie 

Poręczając kredyt, zobowiązujesz się spłacić cudzy dług, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Jeśli kredytobiorca uchyla się od spłaty, to wierzyciel (np. bank, SKOK) może dochodzić spłaty wierzytelności dowolnie, albo od głównego kredytobiorcy, albo od poręczyciela. Jeżeli nie ustalono inaczej, poręczyciel odpowiada za odsetki kredytowe, odsetki za opóźnienie w spłacie, wydatki poniesione przez wierzyciela niezbędne do dochodzenia roszczenia. Śmierć kredytobiorcy nie zwalnia poręczyciela z udzielonego poręczenia; w dalszym ciągu odpowiada on za spłatę kredytu wraz ze spadkobiercami kredytobiorcy. Decyzja o poręczeniu pożyczki wpływa na ocenę zdolności kredytowej poręczyciela, gdy będzie on chciał zaciągnąć kredyt. Dane poręczycieli są przetwarzane w Biurze Informacji Kredytowej S.A. (BIK). Pomimo że jesteśmy poręczycielami, w instytucjach, w których chcieli- 6 byśmy starać się o kredyt dla siebie, będziemy traktowani jako osoby mające już kredyt .

Ubezpieczenie kredytu

Poza poręczeniem innym rodzajem zabezpieczenia umów kredytu jest ubezpieczenie. Rozróżniamy ubezpieczenie od ryzyka utraty pracy, niezdolności do pracy, choroby i śmierci. To, czy konieczne jest ich wykupienie, zależy od wymagań danej instytucji udzielającej kredytu i osób, do których kierowana jest oferta. Może się zdarzyć, że oferowane ubezpieczenie jest całkowicie niepotrzebne osobie zaciągającej kredyt, jak np. ubezpieczenie od utraty pracy dla emeryta, tak więc należy uważać na tego typu oferty, tym bardziej, że koszty ubezpieczeń bywają bardzo wysokie a presja pracownika banku przy sprzedaży polisy będzie wyraźna.

Ubezpieczenia dobrane właściwie mogą pomóc w trudnej sytuacji losowej, jednak należy wcześniej dokładnie zapoznać się z ich zakresem, bo przy zajściu zdarzenia często okazuje się, że nie było ono objęte umową ubezpieczenia.

Szybka pożyczka przez Internet

Poza bankami i SKOK-ami szeroką ofertę pożyczek proponują firmy pożyczkowe, które trzeba to wyraźnie podkreślić – nie działają na podstawie prawa bankowego a prawa handlowego. W ostatnim czasie bardzo dużą popularnością cieszą się krótkookresowe pożyczki przez Internet oferowane na 30 dni. Pożyczać pieniądze w tej formie jest niezwykle łatwo, jednak spłacić całkowitą kwotę pożyczki w następnym miesiącu jest zdecydowanie trudniej. Tym bardziej, że procedura związana z udzieleniem pożyczki jest ograniczona do trzech prostych kroków:

  1. Rejestracji na stronie pożyczkodawcy,
  2. Potwierdzenia swoich danych osobowych i adresowych,
  3. Zalogowania się i wskazania kwoty pożyczki.

W ten sposób, bez wychodzenia z domu, gromadzenia dodatkowych dokumentów o zatrudnieniu, zaświadczeń o dochodach, w przeciągu przysłowiowych 15 minut mamy pieniądze na koncie. Pożyczki on-line są dobrym rozwiązaniem dla osób potrzebujących w danej chwili pieniędzy ale pod jednym warunkiem, że jesteśmy w stanie spłacić całą pożyczoną kwotę w terminie 30 dni. Wbrew pozorom jest to trudny warunek do spełnienia. Gdy to się nie uda – za przedłużenie o następny miesiąc terminu spłaty zapłacimy prowizję oraz zostaniemy obciążeni kosztami odsetkowymi. W tym wypadku stopa RRSO wzrasta do kilkuset procent. Niespłacony kapitał oraz rosnące koszty odsetkowe i pozaodsetkowe często doprowadzają klientów do niewypłacalności i wpadnięcia w „spiralę zadłużenia”, czyli pożyczania pieniędzy na spłatę poprzednich zobowiązań.

Maksymalne koszty pożyczek

W związku ze rosnącym zjawiskiem nadmiernego zadłużania się osób wobec firm pożyczkowych, ustawodawca ograniczył maksymalne koszty pożyczki, na które składają się wszelkie opłaty, odsetki i prowizje. Od 1 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady ustalania wysokości odsetek ustawowych — oraz tych dotyczących maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek na mocy ustawy z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830).

Maksymalnie 55 procent w skali roku w firmach pożyczkowych

Koszty pozaodsetkowe kredytu obejmujące m.in. prowizje, wszelkie opłaty oraz koszty usług dodatkowych wynikające np. z obsługi domowej pożyczki czy jej ubezpieczenia, nie będą mogły przekroczyć sumy dwóch składników: 25 proc. kredytu (część stała) oraz 30 proc. wartości kredytu w skali roku (część zmienna zależna od czasu trwania umowy).

Należy podkreślić, że firma pożyczkowa udzielając kolejnego kredytu w okresie do 120 dni od daty udzielenia pierwszego, wszystkie pobierane w tym czasie opłaty musi zmieścić w limicie kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pierwszego kredytu.

Świadome pożyczanie

Aby uniknąć niebezpieczeństwa tzw. „pętli kredytowej” wystarczy tylko umiejętnie zarządzać domowym budżetem. Na czas spłaty pożyczki zrezygnować ze zbędnych wydatków, środki z wynagrodzenia za pracę lub emerytury w pierwszym rzędzie przeznaczać na spłatę rachunków, aby widzieć, ile pieniędzy zostaje do dyspozycji po uregulowaniu niezbędnych opłat. Warto też podsumować łączne wydatki na żywność, komunikację, środki czystości etc. Dobrym pomysłem jest założenie specjalnego konta oszczędnościowego, gdzie przelewane byłby nasze drobne oszczędności na tzw. „czarną godzinę” stanowiącą zabezpieczenie na wypadek nieprzewidzianych i koniecznych zobowiązań.

Biuro Informacji Kredytowej (BIK)

W tym miejscu trzeba przywołać instytucję, która ma kluczowe znaczenie przy udzielaniu kredytów przez banki, SKOKi, czy w ostatnim czasie większe firmy pożyczkowe. Tą instytucją jest Biuro Informacji Kredytowej S.A., które zostało utworzone przez banki jako odpowiedź na wzrastającą liczbę kredytów zagrożonych w polskim sektorze bankowym, funkcjonuje na mocy ustawy. Celem powołania BIK było zbudowanie kompleksowej bazy danych zawierającej informacje o zobowiązaniach klientów banków, gdzie są przechowywane i przetwarzane informacje dotyczące aktualnych i przeszłych zobowiązań klientów wobec banków i SKOK-ów. Również o debetach na kontach osobistych czy stanach karty kredytowej. Magazynuje zarówno informacje pozytywne, jak i negatywne. Udostępnia zebrane dane zarówno bankom, SKOK-om jak i klientom.

Do BIK trafiają dane identyfikacyjne oraz informacje o zobowiązaniach kredytowych powiązanych z danym klientem, wskazujące m. in. stan początkowy zobowiązania, aktualny stan zadłużenia oraz historię kredytową w ujęciu miesięcznym. Banki oraz inne instytucje uprawnione do udzielania kredytów poprzez dostęp do tych informacji mogą sprawnie oszacować zdolność i wiarygodność. kredytową klienta przed udzieleniem mu kredytu. Klienci posiadający pozytywną historię kredytową mają szansę na otrzymanie od banku lepszych niż standardowe warunków korzystania z ofert. Są oni dla banków klientami najcenniejszymi, co z kolei może przełożyć się na korzystniejsze warunki finansowe tj. niższe oprocentowanie kredytu, skrócenie lub uproszczenie procedur, obniżanie opłat i prowizji. Natomiast brak wiedzy o historii kredytowej klientów uniemożliwia bankom zastosowanie swoistej premii za rzetelność finansową klientów. Jeśli klient chce być postrzegany jako atrakcyjny uczestnik rynku finansowego, powinien sam dążyć do tego, aby pozytywna historia spłat jego zobowiązań była dostępna dla innych instytucji sektora finansowego nie tylko w trakcie, ale również po spłaceniu zobowiązania.

Podsumowanie

Jeśli uznamy, że chwilowo brakuje nam gotówki i koniecznie musimy wspomóc się kredytem, warto rozważyć, który z najbardziej popularnych produktów jest odpowiedni do sfinansowania planowanego wydatku. Starajmy się podejmować przemyślane decyzje i miejmy świadomość istniejącego wyboru! Przed zaciągnięciem kredytu lub pożyczki zwróćmy uwagę na następujące informacje i zalecenia:

  • roczną rzeczywistą stopę oprocentowania i całkowity koszt kredytu;
  • opłaty z tytułu ubezpieczeń, zabezpieczeń, rozpatrzenia wniosku i zawarcia umowy;
  • możliwość wcześniejszej spłaty i związaną z tym ewentualną opłatę;
  • pozostałe koszty, np. wydłużenie okresu kredytowania, prolongatę w spłacie, przewalutowanie, wycenę nieruchomości, wydanie zaświadczenia o wysokości kredytu pozostałego do spłaty, opłatę za dostarczenie gotówki do domu bądź jej spłatę w domu;
  • najważniejsze warunki kredytu powinny być zawarte w umowie;
  • ustalmy dokładną kwotę, jaka jest potrzebna, aby nie płacić dodatkowych odsetek;
  • zbierzmy oferty różnych instytucji. Możemy sprawdzić ich oferty w Internecie;
  • zapoznajmy się z regulaminami i taryfami opłat oraz prowizji;
  • czytajmy umowę, nie musimy jej od razu podpisywać. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, postarajmy się o konsultacje. Możemy skorzystać z bezpłatnych porad Rzecznika Finansowego lub powiatowego/miejskiego rzecznika konsumentów. Nie podejmujmy decyzji pod wpływem emocji.

Podstawowe pojęcia związane z kredytem

BIURO INFORMACJI KREDYTOWEJ (BIK) – instytucja utworzona na podstawie przepisów Prawa Bankowego, której celem jest gromadzenie, przetwarzanie oraz udostępnianie podmiotom współpracującym z BIK (tj. bankom, SKOK-om oraz instytucjom uprawnionym do udzielania kredytów) – informacji nt. historii kredytowej klientów.  W bazie BIK widnieją dane osób zarówno terminowo spłacających swoje kredyty (osób indywidualnych i przedsiębiorców), jak i tych, które nie regulowały swoich płatności na bieżąco.

BIURO INFORMACJI GOSPODARCZEJ (BIG) – działa w formie spółki akcyjnej na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Jego zadaniem jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych polegających na przyjmowaniu takich informacji od wierzycieli, przechowywaniu ich i ujawnianiu. Zobowiązanie konsumenta może zostać zgłoszone wtedy, gdy powstało z umów: o kredyt konsumencki, świadczenie usług pocztowych, telekomunikacji, przewozu osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczania energii elektrycznej, gazu, oleju opałowego, wody i odprowadzania ścieków, wywozu nieczystości, dostawy energii cieplnej, a łączna kwota wymagalnego zobowiązania wynosi  wobec konsumentów co najmniej 200 zł (wobec przedsiębiorców 500 zł) i jest ono wymagalne od co najmniej 60 dni, a nadto upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do BIG z podaniem jego nazwy.

CAŁKOWITA KWOTA DO ZAPŁATY PRZEZ KONSUMENTA – to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, jakie musi opłacić osoba zaciągająca kredyt. Składają się na nie: oprocentowanie, odsetki, marża, prowizja, ubezpieczenie kredytu, inne opłaty np.: za rozpatrzenie wniosku, za udzielenie kredytu, opłata wstępna i inne.

CAŁKOWITA KWOTA KREDYTU – suma wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Będzie to zarówno kwota, którą bank wypłaci konsumentowi „na rękę”, ale i kwota, którą przeleje np. na spłatę poprzedniego kredytu konsumenta lub na konto sprzedawcy za towar lub usługę, które konsument kupuje na kredyt.

CAŁKOWITY KOSZT KREDYTU – wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy; b) koszty usług dodatkowych, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu; c) koszt ubezpieczenia spłaty kredytu na wypadek śmierci, inwalidztwa, choroby lub utraty pracy – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

DOPUSZCZALNE ZADŁUŻENIE – dopuszczalne zadłużenie dotyczy sytuacji, gdy wysokość płaconych rat nie przekracza połowy dochodów netto gospodarstwa domowego.

FIRMY POŻYCZKOWE – podmioty należące do parabankowych instytucji finansowych. Zakres ich usług regulowany jest przez przepisy Kodeksu cywilnego. Firmy pożyczkowe nie należą do sektora bankowego, a tym samym nie są objęte państwowym nadzorem finansowym – KNF. Instytucje pożyczkowe są zobowiązane do stosowania ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 Nr 126 poz. 715, Dz. U. z 2016 r. poz. 1528, z 2017 r. poz. 819).

KAPITAŁ – w kontekście kredytów/pożyczek jest to kwota, którą pożyczyliśmy od instytucji finansowej. Kredyt/pożyczkę spłaca się w ratach, na które składają się raty kapitałowe i raty odsetkowe. Rata kapitałowa jest równa kwocie kredytu/pożyczki podzielonej przez liczbę rat.

KARENCJA W SPŁACIE KREDYTU – rozwiązanie stosowane w przypadku przejściowych problemów finansowych, polegające na zawieszeniu spłaty rat kredytu w części kapitałowej na określony czas (przeważnie od 3 do 6 miesięcy). Po zastosowaniu karencji, kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty części odsetkowej raty. Zazwyczaj następuje zwiększenie wysokości rat po zakończeniu okresu zawieszenia spłaty. Niekiedy pobierana jest opłata za udzielenie karencji w spłacie.

KOMORNIK SĄDOWY – funkcjonariusz publiczny (niebędący urzędnikiem państwowym), działający przy sądzie rejonowym, zajmujący się egzekwowaniem zobowiązań z wyroków, nakazów zapłaty oraz postanowień w sprawach majątkowych. Dodatkowo prowadzi egzekucje z bankowego tytułu wykonawczego, aktu notarialnego, w którym dłużnik dobrowolnie poddał się egzekucji. Komornik wykonuje także inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów, m.in. przeprowadza spis inwentarza i sporządza (na zarządzenie sądu lub prokuratora) protokół stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia. Komornicy wykonują swoje czynności w sposób przewidziany przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, pod nadzorem prezesa właściwego miejscowo sądu rejonowego.

KONSOLIDACYJA KREDYTÓW – polega na spłacie dotychczasowych zobowiązań ze środków uzyskanych z kredytu konsolidacyjnego.  Konsolidacji mogą podlegać różne kredyty (m.in. gotówkowe, na zakup towarów i usług). Podstawowym atutem konsolidacji jest zamiana kilku kredytów na jeden, długoterminowy o niższym oprocentowaniu w oparciu o kredyt hipoteczny czyli zabezpieczony hipoteką.

KREDYT HIPOTECZNY – długoterminowy kredyt zwykle wykorzystywany do sfinansowania zakupu nieruchomości gruntowej, budowy lub zakupu domu, zabezpieczony hipoteką na nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy lub osoby trzeciej, np. rodzica. Oznacza to, że w przypadku zaprzestania spłaty kredytu, bank może przejąć i sprzedać nieruchomość, na której ustanowiona jest hipoteka.

KREDYT KONSUMENCKI – to każdy kredyt zaciągnięty na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą, w celu finansowania np. codziennych wydatków, zakupu samochodu i innych towarów lub usług. Umowa pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą (niekoniecznie bankiem), dotyczy udzielenia lub przyrzeczenia udzielenia konsumentowi kredytu do kwoty 255 550 tys. zł lub ich równowartości w walucie obcej, oprócz kredytów zabezpieczonych hipoteką. Kredyt konsumencki regulowany jest przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

KREDYT REFINANSOWY – refinansowanie kredytu polega na spłacie obecnego kredytu (lub kilku) przy użyciu środków z kolejnego, który jest tańszy, a warunki spłaty bardziej przystępne. Kredyt refinansowy jest bardzo podobny do kredytu konsolidacyjnego. Z tą różnicą, że środki pochodzą z kredytu konsumenckiego nie zabezpieczone hipoteką.

KREDYT W RACHUNKU OSZCZĘDNOŚCIOWO-REZLICZENIOWYM – umowa o kredyt, który kredytodawca udostępnia konsumentowi, umożliwiając dysponowanie środkami pieniężnymi w wysokości przekraczającej środki pieniężne zgromadzone na rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym konsumenta, np. umowa o limit kredytowy w rachunku.

KWOTA GRANICZNA KREDYTU KONSUMENCKIEGO – obecnie zgodnie z ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550,00 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska.

MARŻA – zarobek instytucji finansowej z tytułu udostępnienia kapitału. Pożyczając zgromadzone środki, instytucja finansowa powiększa stopę procentową reprezentującą cenę pozyskanego pieniądza o pewną wielkość określaną jako marża. Wysokość marży zależy głównie od oceny ryzyka kredytowego dokonywanej przez instytucję finansową.

NADMIERNE ZADŁUŻENIE – o nadmiernym zadłużeniu można mówić w sytuacji, gdy dłużnik traci w sposób trwały możliwość spłacania wszystkich swoich długów lub gdy istnieje poważne zagrożenie, że nie będzie w stanie tego zrobić w momencie upływu terminu spłaty.

ODSETKI OD KREDYTU – to koszt, jaki musi ponieść kredytobiorca za korzystanie (przez określony czas) z pożyczonych pieniędzy. Odsetki nalicza się zwykle według ustalonej stopy procentowej od kwoty kapitału.

OPROCENTOWANIE/STOPA PROCENTOWA – miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępniania go innym. Najczęściej oprocentowanie podawane jest w skali roku.

OPRPOCENTOWANIE NOMINALNE – to koszty pożyczki od pożyczonego kapitału (kwoty kredytu lub pożyczki) w ujęciu rocznym. Wysokość oprocentowania nominalnego nie może przekroczyć czterokrotnej wartości obowiązującej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. W przeciwieństwie do RRSO oprocentowanie nominalne nie obejmuje żadnych dodatkowych opłat związanych z przyznaniem kredytu (tj. opłaty za rozpatrzenie wniosku, prowizje, odsetki, koszty ubezpieczenia itp.)

PARABANK – instytucja prowadząca działalność gospodarczą polegającą na oferowaniu usług i produktów finansowych podobnych do usług bankowych i w obszarze nieobjętym nadzorem finansowym KNF.

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA – zdolność do terminowego regulowania rat kredytów, pożyczek i innych krótkoterminowych zobowiązań. Zarządzanie płynnością finansową ma na celu utrzymywanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych na terminowe realizowanie spłat zobowiązań. Brak płynności finansowej może doprowadzić do nadmiernego zadłużenia, a w efekcie do upadłości konsumenckiej.

POŚREDNIK KREDYTOWY – przedsiębiorca inny niż kredytodawca, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej dokonuje czynności faktycznych lub prawnych związanych z przygotowaniem, oferowaniem lub zawieraniem umowy o kredyt, uzyskując z tego tytułu od konsumenta lub od kredytodawcy jakiekolwiek korzyści majątkowe (wynagrodzenie, prowizje, opłaty itp.).

PROLONGATA – to czasowe zawieszenie płatności całej raty lub wydłużenie okresu spłaty zobowiązania.

PROWIZJA – to wynagrodzenie za dokonanie czynności związanych z zawarciem umowy. Prowizja jest opłatą jednorazową, pobieraną przez instytucje finansowe w momencie udzielenia kredytu.

PRZEWALUTOWANIE KREDYTU – polega na zmianie waluty kredytu w trakcie okresu kredytowania, celem zmniejszenia wysokości rat kredytu. Czasami pobierana jest opłata za przewalutowanie kredytu. Pojawia się ryzyko kursowe.

RATA KREDYTOWA – to część kwoty, jaką musi zapłacić kredytobiorca wierzycielowi (np. bankowi) z tytułu zaciągniętego kredytu. Rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej.

RATY MALEJĄCE – to raty, których wysokość zmniejsza się przez cały okres kredytowania (podobnie jak w przypadku raty stałej część odsetkowa maleje, lecz kapitałowa pozostaje niezmienna).

RATY RÓWNE – (inaczej STAŁE, ANNUITETOWE) – to raty, których wysokość jest stała przez cały okres kredytowania (zmienia się jedynie stosunek części kapitałowej do odsetkowej – kapitał rośnie, a odsetki maleją w miarę upływu czasu).

REFINANSOWANIE KREDYTU – polega na zamianie drogiego kredytu na tańszy, niżej oprocentowany i bardziej korzystny.

RESTRUKTURYZACJA ZADŁUŻENIA – restrukturyzacja długu, zmiana struktury zobowiązań, najczęściej przeterminowanych, pod względem ich liczby, okresu i sposobu spłaty oraz wysokości oprocentowania, dokonywana za zgodą wierzycieli w celu obniżenia kosztów obsługi zadłużenia. Restrukturyzacja długu może nastąpić na drodze konsolidacji długu, tj. połączenia kilku pożyczek od tego samego wierzyciela w jedną.

RYZYKO  KREDYTOWE – ryzyko, jakie ponosi instytucja finansowa udzielając kredytu. Jest to głównie ryzyko niespłacenia kredytu przez klienta (całości kredytu i odsetek bądź jego części) oraz ryzyko unieruchomienia tj. niedotrzymania przez klienta terminów spłat kapitału i odsetek.

RYZYKO KURSOWE – występuje w przypadku kredytów walutowych, tzn. takich kredytów, których kwota została określona nie w złotych tylko w innej walucie. Związane jest z możliwością wystąpienia zmiany kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt i zawsze ponoszone jest przez kredytobiorcę. Oznacza to, że wyrażona w złotych kwota niezbędna do spłaty miesięcznej raty kredytu waha się w zależności od aktualnej wysokości kursu waluty, w której został udzielony kredyt.

RZECZYWISTA ROCZNA STOPA PROCENTOWA (RRSO) – całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

STAŁA STOPA OPROCENTOWANIA KREDYTU – stopa oprocentowania kredytu określona wyłącznie w umowie o kredyt (nie np. w tabeli opłat i prowizji), obowiązująca przez cały czas trwania umowy lub ustalona na pewne okresy trwania umowy. Jej wielkość nie ulega zmianie w zależności od sytuacji rynkowej. Jest to wynagrodzenie za udostępnienie środków finansowych.

STOPA OPROCENTOWANIA KREDYTU – stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Jest jednym z elementów składających się na całkowity koszt kredytu.

STOPA REFERENCYJNA – stopa oprocentowania służąca za podstawę ustalenia oprocentowania kredytu, odnosząca się do minimalnego oprocentowania podstawowych operacji otwartego rynku prowadzonych przez Narodowy Bank Polski, ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej, ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Narodowego Banku Polskiego. Wartość stopy referencyjnej można znaleźć na stronie Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany do udostępniania informacji o wysokości stopy referencyjnej w lokalu służącym do obsługi konsumenta, jeżeli zawiera z konsumentem umowę o kredyt, zgodnie z którą wysokość stopy oprocentowania kredytu uzależniona jest od wysokości stopy referencyjnej.

UMOWA O KREDYT KONSUMENCKI ZAWIERANA NA ODLEGŁOŚĆ – umowa o kredyt konsumencki zawierana z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, o której mowa w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt nie- 21 bezpieczny np.: za pośrednictwem strony internetowej, poczty elektronicznej, faksu, telefonu, przy użyciu formularza zamówienia wydrukowanego w prasie.

UMOWA O KREDYT WIĄZANY – umowa o kredyt finansująca nabycie towaru lub usługi, także prawa, które nabywamy na podstawie innej umowy (np.: umowy sprzedaży), a obie te umowy są ze sobą powiązane. Z umową o kredyt wiązany będziemy mieli do czynienia, gdy: a) sprzedawca lub usługodawca udziela kredytu konsumentowi i jednocześnie sprzedaje dany towar i usługę; czyli ta sama firma jest jednocześnie kredytodawcą i sprzedawcą, b) nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, który współpracuje ze sprzedawcą lub usługodawcą w związku z przygotowaniem lub zawarciem umowy o kredyt, albo c) nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, a towar lub usługa są szczegółowo określone w umowie o kredyt.

WAKACJE KREDYTOWE – rozwiązanie stosowane w przypadku przejściowych problemów finansowych, polegające na zmniejszeniu spłaty rat kredytu w całości na określony czas, przeważnie od 1 do 3 miesięcy. Po zakończeniu okresu zawieszenia spłaty następuje zazwyczaj zwiększenie wysokości rat. Czasami pobierana jest opłata za udzielenie wakacji kredytowych.

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – oznacza wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Podaje się ją w zależności od terminu, na jaki miałaby być udzielona pożyczka, ustalana w każdy dzień roboczy o godzinie 11.00. Stawkę WIBOR ustala obecnie 11 banków (stan na 31 lipca 2017). Organizatorem fixingu jest od 30 czerwca br.  GPW Benchmark S.A. – podmiot wchodzący w skład Grupy Kapitałowej GPW. Wysokość stopy referencyjnej zależy m.in. od: wysokości stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej, inflacji, podaży pieniądza, cyklu koniunkturalnego, czy wysokości PKB. Z punktu widzenia kredytobiorcy najważniejsze są stawki trzymiesięczne, czyli WIBOR 3M, który stosuje większość banków.

WIERZYCIEL – pod pojęciem wierzyciela rozumiemy podmiot, który ze względu na powstałe zobowiązanie jest uprawniony do otrzymania od dłużnika określonego świadczenia. W stosunku kredytowym kredytodawca, który udziela konsumentowi kredytu, staje się jego wierzycielem, zaś ten konsument względem kredytobiorcy jest dłużnikiem.

WIERZYTELNOŚĆ – uprawnienie wierzyciela do otrzymania świadczenia od dłużnika określa się jako wierzytelność, a zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela długiem.

WINDYKACJA – dochodzenie należności banku, SKOK-u lub innej instytucji finansowej, jest działaniem podejmowanym dla odzyskania należności, wynikających z umowy o kredyt, pożyczki lub innych umów dotyczących usług bankowych. Postępowanie takie jest podejmowane przede wszystkim wtedy, gdy upłynie termin płatności kredytu, pożyczki lub odsetek albo w przypadku wypowiedzenia umowy. Może być prowadzona w drodze postępowania sądowego lub pozasądowego, czyli polegającego m. in. na takich działaniach, jak wzywanie do zapłaty czy upominanie.

WINDYKATOR – osoba zajmująca się odzyskiwaniem wierzytelności. Windykator nie korzysta z uprawnień przysługujących komornikowi.

WYDŁUŻENIE OKRESU SPŁATY KREDYTU – to inaczej wydłużenie okresu kredytowania, celem zmniejszenia wysokości rat kredytu i poprawy płynności finansowej kredytobiorcy. **

ZABEZPIECZENIE KREDYTU – to zabezpieczenie gwarantujące wierzycielowi spłatę jego należności. W kredytach konsumenckich mogą być stosowane np.: weksel „z klauzulą” „nie na zlecenie”, poręcznie, zastaw, hipoteka, ubezpieczenie kredytu itp.

ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA – to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

ZMIANA HARMONOGRAMU SPŁAT – polega na ustaleniu nowego terminu spłat rat kredytu. Tę metodę stosuje się w sytuacji, gdy przeszkodę w terminowej spłacie rat kredytu stanowi zmiana daty otrzymywania wynagrodzenia przez kredytobiorcę.

Źródła:

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939,  Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, 1948, 1997, 2260, z 2017 r. poz. 85, 724, 768, 791, 1089)

Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U.2016 poz.1572)

Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.poz.1528)

Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.poz.1830)

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.)

Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (M.P. z 2016 r. poz. 46)

Więcej na ten temat >>> 

PODOBNE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA